Th1
Mô hình Maccadamia (mắc ca) xen cà phê chè , cà phê vối:
Cà phê vối mật độ trồng 6m x 6m trồng xen giữa ngã tư cây cà phê
Cà phê chè mật độ trồng 7.5m x 4.5m trồng xen giữa ngã tư cây cà phê
Cách chọn giống :
Giống : Hiện tại Trung tâm đang trồng các dòng Macca sau : OC, H2, A38, 246, 741, 842, 695, là các dòng đã trồng, được khảo nghiệm ở Việt Nam và cho năng suất cao, vì cây Macca ra hoa và thụ phấn chéo, nên trồng nhiều dòng trên cùng 1 diện tích.
Cách chọn giống :
Chiều cao của cây tính từ mặt bầu lên đến mắt ghép là 40- 60cm trở về, thân vanh tròn từ 6 – 10mm, vì như thế tuổi của cây gốc ghép chỉ khoảng 20 – 24 tháng tuổi rễ cọc còn nhỏ khi ta trồng xuống rễ cọc tiếp tục mọc dài cắm sâu xuống đất tạo cho cây có thể đứng vững chắc chống lại được với hạn hán, lũ lụt . Đặc biệt cây không bị nghiêng, đổ do gió bão. Mắt ghép thấp thì sau này chiều cao của cây hạn chế, cành lá xum xuê thuận tiện sau này thu hoạch, cắt tỉa .
Cách trồng :
Kích thước hố 60 x 60 x 50cm. Đảo phân chuồng hoặc phân hữu cơ, phân lân, vôi và một phần đất mặt. Cắt bỏ túi nilông, cắt phần rễ cọc ở đáy bầu bằng kéo hoặc dao sắc, cắt vát để rễ không bị dập, nhanh đâm rễ mới, tiếp theo đưa cây xuống hố lấp đất đã trộn xuống xung quanh gốc, mặt bầu bên dưới mặt đất 30cm, rắc thuốc hạt Basudin hoặc Phuradang 1kg / 20 gốc, cắt bỏ những lá bên dưới mắt ghép.
Chăm sóc :
Làm cỏ: Giống các loại cây trồng bình thường khác và cùng đợt với cây cà phê. Tháng 8 đào hố giữa 4 gốc Macca, cào lá xuống, mỗi hố cho 2kg phân lân, 500g vôi và lấp đất lại (để lá phân hủy tạo thành phân mùn hữu cơ ), sạch lá thu hoạch quả nhanh và không thất thoát.
Bón phân: Khi đang còn nhỏ ta nên bón nhiều lần 20 – 25 ngày /lần dùng URÊ 70% + KLY 30% khoảng 300g/cây/lần cây càng phát triển thì tăng lượng phân, khi cây vào tuổi thu trái bón phân URÊ 30 % ,KLY 70 % . Phân Lân và vôi ta bón thành 1 lần vào đầu mùa mưa, lượng phân lân 400kg/ha/năm, vôi 250kg/ha/năm ,bón đều cho các năm.
Tưới nước: Nếu ta trồng từ tháng 4 đến tháng 5, khi này đang thời điểm mùa mưa vùng Tây Nguyên, đến đầu mùa khô rễ cây đã phát triển tốt ta chỉ cần tưới cùng với cà phê là đủ ẩm để phát triển tốt, lượng nước tưới giống cây cà phê .
Tỉa cành tạo tán : Sau trồng 1 tháng cắt bỏ hết lá dưới mặt ghép ít nhất ta để 4 – 6 cành, chồi cao 40cm mà chưa phân cành thì ta cắt bỏ cho đâm chồi ra từ kẽ lá tiếp tục cứ làm như thế thì cây đâm càng nhiều chồi. Các cành trục chính phải để 10 – 15 cành, chiều cao duy trì từ 6->8m là phù hợp.
Phòng trừ sâu bệnh
Hàng năm ta bón 2 lần thuốc gốc Basidin hoặc Phuradang . Phun phòng bệnh các loại thuốc trừ nấm trộn với thuốc trừ xâu đang có trên thị trường và thay đổi theo từng năm, phun 3 lần / năm. Năm thứ 2 vào đầu mùa mưa ta đào bồn rộng theo tán của cây sâu 30cm ngang 30cm chôn các loại phân hữu cơ , phân bò , phân gà , kèm theo NPK và lấp phủ đất lại.
Năm thứ 3 tiếp tục đào bồn lấy đất đổ lên gốc thành ụ cao cho cây đứng thẳng và chống trọi với gió bão tốt hơn. Sau đó bỏ phân Hữu Cơ hoặc phân bò xuống hố rồi lấp đất lại .
Hàng năm bón phân vô cơ cho cà phê sau ta bón cho Macca tăng gấp 2 lần so với cây cà phê và tăng theo từng năm cho mỗi năm tuổi của cây Macca .Đến khi cây Macca nhiều quả ta bón tăng lượng phân Kali lên gấp 2 lần so với phân đạm, lân .
Thu hái chế biến quả
Thu hoạch : Macca già và thu quả vào cuối tháng 8 sang đầu tháng 9; khi này ta thấy quả Macca chuyển từ màu xanh sang màu nâu và nâu xẫm, khô vỏ, nứt vỏ tạo thành 2 phần từ cuống xuống rốn (đít) sau đó quả sẽ rụng. Khi này kiểm tra thấy toàn bộ số quả trên cây ngả màu nâu ta sẽ hái và nhặt đồng loạt. Khi thu hoạch về ta phân thành 2 loại : 1 là đã tách hết vỏ (bỏ riêng) và 1 còn vỏ ta sẽ đem phơi thời gian nhất định (từ 1 – 2 ngày ), vỏ sẽ nứt và ta loại bỏ vỏ ra nhặt lấy hạt. Hạt Macca (mắc ca) không phải phơi, phải bỏ vào nơi mát nhiệt độ trung bình. Nên bán ngay sau khi thu hoạch để quả còn tươi không chảy dầu, biến chất, trọng lượng sẽ nặng hơn.
Chế biến: Là công việc của các nhà máy, trang trại và bà con nông dân không đủ điều kiện để làm và bảo quản, đầu tư cũng rất tốn kém.
Bảo quản: Hạt Macca có tới 78% là tinh dầu vì vậy việc bảo quản là hết sức quan trọng nhưng không tốn kém nhiều công sức. Khi hạt được tách hết vỏ, ta bảo quản ở nhiệt độ 25 độ C là tốt nhất và đem bán cho nhà máy chế biến sớm nhất để tránh tình trạng chảy dầu chế biến sẽ kém chất lượng.
Qua hơn 10 năm nghiên cứu, thực nghiệm từ các mô hình, Viện Khoa học kỹ thuật nông, lâm nghiệp Tây Nguyên đã khẳng định việc trồng xen cây mắc ca trong các vườn cà phê vối mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn gấp nhiều lần so với trồng thuần cà phê.
Qua thí điểm tổng diện tích các mô hình trồng xen cây mắc ca trong các vườn cà phê hơn 15ha cho thấy, cây mắc ca đều sinh trưởng, phát triển tốt ở tất cả các mô hình. Vườn mắc ca trồng xen cà phê tại Bảo Lộc (Lâm Đồng), Buôn Ma Thuột, Krông Năng (Đăk Lăk)… cho tỷ lệ ra hoa, đậu quả khá tốt, trong khi năng suất vườn cà phê không đổi.
Tại các mô hình thí điểm ở các xã Phú Lộc, Đliê Ya, Ea Tân thuộc huyện Krông Năng, nếu trồng 185 cây mắc ca xen trong 1ha cà phê vối với khoảng cách 9x6m, sau 9 năm năng suất vườn cà phê vẫn không thay đổi (đạt từ 4 -4,35 tấn nhân/ha) mà còn thu thêm được từ gần 3 tấn hạt mắc ca/ha/năm.
Qua tổng hợp tổng giá trị sản phẩm mỗi niên vụ, các nông hộ có tổng thu trên 396 triệu đồng; sau khi trừ các khoản chi phí thực lãi trên 294 triệu đồng/ha/năm. Trong khi trồng thuần cà phê chỉ thu được lợi nhuận từ 93-100 triệu đồng/ha/năm…
